Het is lang geleden dat ik mijzelf een gedachtenrapport gegeven heb. Gedachtenrapporten maken is een vorm van cognitieve gedragstherapie waarin je je gevoel (weer) de baas kunt worden en je gedrag kunt veranderen. In zo’n rapport worden procentueel vier basisgevoelens (bang, blij, bedroefd en boos) gerapporteerd die je kortgeleden in een bepaalde situatie hebt gehad. Daarna ga je beoordelen of de gevoelens die je in die situatie voelde eigenlijk wel nodig en nuttig waren. In de cognitieve gedragstherapie probeer je jezelf cognitief te verhouden tegenover een bepaalde situatie, zodat je leert niet meer kopje onder te gaan in een allesbeheersende emotie (bijvoorbeeld angst en droefheid).
In het begin lijkt het maken van een gedachtenrapport een idiote bezigheid. Als in een computerprogramma ga je percentages loslaten op je gevoelsleven en vanuit datzelfde gevoelsleven kan dat heftig verzet oproepen. Om te slagen in deze vorm van cognitieve gedragstherapie, kun je het beste braaf zo’n gedachtenrapport maken: Hoeveel procent bang was ik, toen de woorden achter in mijn keel bleven steken? Hoeveel procent boos was ik, toen ik de deur dicht smeet? Hoeveel procent bedroefd was ik … ? Na een aantal gedachtenrapporten ontdek je dat de meeste gevoelens gemengde gevoelens zijn, die zijn opgebouwd uit de vier basisgevoelens, net zoals in de vierkleurendruk elke tint is opgebouwd uit de vier proceskleuren CMYK.
En waar is de liefde eigenlijk in de cognitieve therapie? Is liefde dan geen gevoel? Wat er in de moderne psychologie ook allemaal over beweerd wordt, ik vertrouw toch liever op de kennis van de ziel zoals deze door de woestijnvaders is doorgegeven. Geestelijke liefde (een pleonasme) is volgens hen géén gevoel. Emotionele liefde daarentegen is volgens de woestijnvaders niet helemaal zuiver meer, maar gekleurd door hartstochten als begeerte, ijdelheid en hebzucht. Maar dat is weer een heel ander verhaal…
