Een tijd geleden vroeg iemand mij wat ik nu precies met die Amerikaanse Burgeroorlog heb. Ik weet niet wat toen mijn antwoord was, maar sindsdien heb ik voor mijzelf verschillende antwoorden gevonden. In de eerste plaats is er de hartverscheurende tragiek. De Amerikaanse Burgeroorlog was een broedermoord, waarbij beide partijen zichzelf voor de Goede Zaak vrijwillig hebben doodgevochten. Een burgeroorlog is natuurlijk even verschrikkelijk als elke andere oorlog, maar wanneer een volk tegen zichzelf opstaat, wordt pas duidelijk dat elke oorlog in wezen een broedermoord is.

Dan is er de historische dimensie. De strijd tussen de Noordelijke en Zuidelijke staten was een botsing tussen de geïndustrialiseerde maatschappij en het feodalisme, tussen de moderniteit en het verleden. Soms zie ik het ook als een botsing tussen Verlichting en Romantiek. De Verlichting had halverwege de negentiende eeuw de geest van het realisme aangenomen. In de Angelsaksische wereld had het realisme zich vooral uitgewerkt in het utilitarisme dat een stuwende kracht was achter de technologische en economische vooruitgang. De Romantiek was intussen sceptisch over de moderniteit en bleef het verleden en de tradities koesteren.

Terwijl het Noorden in snel tempo industrialiseerde, was het Zuiden met zijn uitgestrekte katoen- en tabakplantages een aan de tradities gebonden wereld gebleven. Het Zuiden was voornamelijk agrarisch, aristocratisch, met de aarde verbonden en ook minder eenduidig en daardoor geheimzinniger dan het Noorden waar pragmatisme domineerde. In het Zuiden heerste romantiek en bleef men trouw aan tradities. Een daarvan was de slavernij. Rond 1860 waren er in het Zuiden vier miljoen Afrikaanse slaven op een totale bevolking van negen miljoen. De Zuidelijke staten wilden geen afstand doen van de slavernij omdat dit de pijler was van hun monopolie in de katoenproductie. Het Noorden dat rond 1860 door de industrialisatie machtig was geworden, probeerde het Zuiden haar waarden op te leggen. Toen in januari 1861 de Republikein Abraham Lincoln als president geïnstalleerd was, scheidden de Zuidelijke staten zich een voor een af. Lincoln wist zich in zijn strijd tegen de slavernij verzekerd van Europese steun omdat slavernij in de westerse wereld een anachronisme was geworden en weerzin opriep. De morele superioriteit waarmee republikeins Amerika de anderen met geweld Verlichtingsidealen opdringt, is na de overwinning van de Unie alleen maar toegenomen en tot in de eenentwintigste eeuw, tot in Irak en Afghanistan actueel gebleven. Ook dat is een reden dat ik mij voor de Amerikaanse Burgeroorlog interesseer. Door het bestuderen van deze geschiedenis, leer je de ziel kennen van het (nog altijd) machtigste land ter wereld.

Er wordt wel eens gezegd dat de Amerikaanse Burgeroorlog een voortzetting was van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog. In de Declaration of Independence die zich beroept op het Verlichtingsideaal dat alle mensen gelijke rechten hebben, was oorspronkelijk ook een passage opgenomen waarin de slavernij verworpen wordt. Toch durfde men het in 1776 nog niet aan het Verlichtingsideaal van de gelijkheid in de praktijk te brengen, omdat men bang was voor de sociale gevolgen. Zo tikte in het hart van de Verenigde Staten een tijdbom die 85 jaar later zou ontploffen en de Unie zou verscheuren.

In de Verenigde Staten is de Civil War nog springlevend. Op 12 april 2011 is het precies 150 jaar geleden dat het eerste schot gelost werd en deze verschrikkelijke oorlog begon. Talloze bladen, websites en programma’s besteden aandacht aan de zogenaamde sesquicentennial, die tot in 2015 duurt. Voor Amerikanen is de aanstaande herdenking van het grootste oorlogstrauma op eigen bodem een oefening in Amerikaans collectief bewustzijn.

De meeste staten waar de burgeroorlog heeft gewoed, hebben speciale herdenkingswebsites waaronder Arkansas, Connecticut, Georgia, Illinois, Kentucky, Mississippi, Missouri, National Park Service, New Jersey, New York, North Carolina, Ohio, Oklahoma, Pennsylvania, South Carolina, Tennessee en, natuurlijk Virginia.

alle posts uit deze reeks | Civil War Trust [ civilwar.org ]