Dagelijks archief: zondag 3 april 2005

de ethiek van de ander

Alain Finkielkraut is de zoon van Poolse joden die de holocaust overleefden. Hij werd geboren in Parijs en wordt algemeen erkend als een van de meest gezaghebbende hedendaagse filosofen. Op zijn naam staan indrukwekkende boeken als De ondergang van het denken, De imaginaire jood, Zinloze herinnering. Over de misdrijven tegen de menselijkheid, De verloren beschaving, Ondankbaarheid, De stem van de overkant en Het onvoltooide heden.
 
Vooral in zijn beginperiode zette hij zich af tegen de manier waarop heel wat joden hun joods zijn probeerden te verdringen. Centraal in zijn oeuvre is de vraag hoe in de twintigste eeuw de Endlösung heeft kunnen plaatsvinden in het Europa dat zich de motor van de Verlichting en de vooruitgang waande. Hij stelt zich dan ook voortdurend kritisch op tegen de idealen van de Verlichting en tegen die van de Romantiek. Beide hebben immers geleid tot de meest dramatische ontsporingen.
Bron: liberales.be
Alain Finkielkraut
In De wijsheid van de liefde overdenkt Alain Finkielkraut de relatie tot de medemens in navolging van zijn leermeester Emmanuel Levinas (1906-1995). Deze relatie wordt niet bepaald door strijd, zoals de existentialisten meenden; evenmin door idyllische roes, zoals de romantici dachten, maar door zorg voor de Ander, aldus Levinas. Onttrekken we ons aan die zorg, dan verzinkt ons bestaan in leugenachtigheid. Finkielkraut past deze stellingname toe op het heden.
 
Diverse vormen van totalitarisme hebben de ethiek van de Ander vrijwel onmogelijk gemaakt. Ideologieën van links zowel als rechts hebben zich ontpopt als de ergste vijanden van de ethiek, omdat zij de zorg voor de Ander hebben gebruikt als denkmantel voor brute vormen van onderdrukking en machtsmisbruik. Zowel fascisme als communisme onderdrukten de bevolking in naam van het volk en maken zich dus schuldig aan verraad van het eerste gebod dat de mens is meegegeven. Finkielkrauts boek is een oproep om het cynisme van de moderne tijd te doorbreken: het is hoog tijd om ouderwetse begrippen als liefde, bekommernis en naaste in ere te herstellen.

Alain Finkielkraut in De Groene [ 1998 ]
Alain Finkielkraut in Trouw [ 2003 ]