Dagelijks archief: woensdag 20 januari 2010

tweemaal Slag bij Lützen

De Slag bij Lützen 1632 en de Slag bij Lützen (Großgörschen) 1813

De Slag bij Lützen speelt in onze nationale geschiedenis geen rol, maar in de Duitse en Zweedse geschiedenis des te meer. Ook voor de Fransen heeft Lützen een vertrouwde klank. Dat komt omdat zij de Slag bij Großgörschen (1813) la bataille de Lützen zijn gaan noemen. Na de mislukte Russische veldtocht in 1812 streed een deel van wat er van de Grande Armée was overgebleven tegen de coalitietroepen van Pruisen en Rusland. Napoleon verloor bij deze veldslag nog eens 22.000 soldaten.

De Slag bij Lutzen/Großgörschen
De Slag bij Lützen 1813
Nachdem Preußen am 27. März 1813 Napoleon den Krieg erklärt hatte, zog dieser mit sechs in Kolonnen marschierenden Armeekorps von Mainz (damals vorübergehend von 1803 bis 1814 französisch: Mayence) über Erfurt in Richtung Leipzig. Am 29. April erreichte er Naumburg, am 30. April Weißenfels und am 1. Mai Lützen, wo er die Nacht am Denkmal für den 1632 gefallenen Schwedenkönig Gustav II. Adolf verbrachte. Dieser demonstrative historische Bezug führte auch dazu, dass in Frankreich diese Schlacht als “la bataille de Lützen” bezeichnet wird.
 
Bron: de.wikipedia.org

Maar de oorspronkelijke Slag bij Lützen vond twee eeuwen eerder plaats tijdens de Dertigjarige Oorlog. Hoewel deze veldslag door de protestantse coalitie werd gewonnen, betekende zij toch een trauma voor Zweden, omdat hun koning Gustav II Adolf dodelijk gewond raakte. Zweden steunde de protestantse keurvorsten in de strijd tegen hun gemeenschappelijke vijand, de katholieke Habsburgers. In 1855 toen overal in Europa het nationalisme opbloeide, schilderde de Zweedse historieschilder Carl Wahlbom onderstaand schilderij met centraal de dood van Gustav II Adolf in de Slag bij Lützen.

De Slag bij Lutzen
Carl Wahlbom 1810-1858
de dood van koning Gustav II Adolf op het slagveld bij Lützen
De Dertigjarige Oorlog was een tussen 1618 en 1648, voornamelijk in het Centrale Europese gebied van het Heilig Roomse Rijk, waarbij echter ook de belangrijkste continentale machten waren betrokken, uitgevochten conflict. De oorzaken voor het conflict waren zeer uiteenlopend. Hoewel het van in het begin een godsdienstig conflict tussen protestanten en katholieken was, was het zelfbehoud van de Habsburger ook een deel van de inzet van de strijd. De Denen en vervolgens Zweden kwamen verscheiden malen tussenbeide ter verdediging van hun eigen belangen.
De Slag bij Lutzen
De Slag bij Lützen detail
Rubens, Battle of Anghiari
Carl Wahlbom vond voor zijn schilderij duidelijk inspiratie in de bovenstaande tekening van Pieter Paul Rubens naar een origineel van Leonardo da Vinci dat verloren is gegaan
De Zweedse interventie begon in 1630 en duurde tot 1635. Sommigen aan het hof van Ferdinand II geloofden dat Wallenstein de controle wilde krijgen over de Duitse Prinsen en aldus zijn invloed op de keizer te versterken. Daarop ontsloeg Ferdinand II Wallenstein in 1630. Hij zou hem later echter terugroepen, nadat de Zweden onder leiding van koning Gustaaf II Adolf van Zweden het Rijk aanvielen en een aantal beduidende veldslagen won.
 
Gustaaf II Adolf, zoals eerder Christiaan IV, kwam de Duitse Lutheranen ter hulp, om te anticiperen op katholieke agressie tegen hun vaderland en om economische invloed te verkrijgen in de Duitse staten rond de Oostzee. Net zoals Christiaan IV werd Adolf door Richelieu, de eerste minister van Lodewijk XIII van Frankrijk, en de Nederlanders betaald. Van 1630 tot 1634 dreven ze de katholieke krijgsmacht terug en herwonnen een groot deel van de bezette protestante gebieden.
 
Bron: nl.wikipedia.org

Tweemaal Slag bij Quebec | Tweemaal Slag bij Waterloo