Vorig jaar begonnen we onze vakantie met een bezoek aan de Mathildenhöhe in Darmstadt. Deze kunstenaarskolonie werd in 1899 door Ernst Ludwig van Hessen-Darmstadt gesticht. Hij wilde zijn stad tot een centrum van nieuwe kunst maken. Daarmee ging de groothertog openlijk de concurrentie aan met München. Dit jaar willen we onze reis beginnen in München, de stad waar de Jugendstil oorspronkelijk vandaan komt. De stijl begon hier onder de naam Secession in 1892.
Rond de schilder Franz von Stuck (1863-1928) hadden zich in april 1892 zo’n honderd jonge kunstenaars verzameld. Daaronder bevonden zich August Endell (1871-1925), Hermann Obrist (1862-1927), Richard Riemerschmid (1868-1957), Bruno Paul (1874-1968), Leo Putz (1869-1940), Thomas Theodor Heine (1867-1948) en last but not least Peter Behrens (1868-1940).
Deze kunstenaars zetten zich af tegen de gevestigde orde van de Königlich-privilegierte Münchener Künstlergenossenschaft (MKG) die onder invloed stond van de schilder Franz von Lenbach (1836-1904). De kunstenaars van de Secession zoals ze zich noemden, weigerden het historisme te volgen dat op de kunstacademies onderwezen werd. Ze wilden een nieuwe, internationale kunst die betrekking heeft op de gehele mens en zijn sociale leven.
De jonge honden van de Secession, Jugendstil en Art Nouveau (de namen waaronder deze nieuwe kunst bekend werd) waren beïnvloed door het socialisme van Arts and Crafts en waren internationaal georiënteerd. Ze moesten niets hebben van het historisme dat meestal in dienst stond van een bekrompen nationalisme. Keizer Wilhelm II had daarom een hekel aan de Jugendstil. Hij zag deze nieuwe kunst waarschijnlijk als een bedreiging van de gevestigde orde. Tot aan zijn dood in 1941 in Doorn bleef hij trouw aan het historisme en eclecticisme van de Gründerzeit. Ik zou ook kunnen schrijven dat hij gewoon een slechte smaak had.
Ernst Ludwig van Hessen-Darmstadt
Toen de jonge kunstenaars in 1892 zich in München verenigd hadden, gebruikte Franz von Lenbach zijn invloed bij de prins regent Luitpold van Beieren en de minister van culturele zaken Müller om de avant garde tegen te houden. Maar hij kon niet voorkomen dat in de zomer 1893 de eerste internationale tentoonstelling van de Secession plaatsvond. Franz von Lenbach had namelijk ook tegenstanders die de avant garde steunden. Dat waren de kunstverzamelaar en later redacteur van Jugend Georg Hirth, de socialistische leider Georg von Vollmar en graaf van Toerring-Jettenbach.
Münchener Secession [ de.wikipedia.org ]
The Origin of Jugendstil [ la-belle-epoque.de ]
