Dagelijks archief: maandag 21 mei 2012

van Metsijs tot Rubens

Reünie.Van Quinten Metsijs tot Peter Paul Rubens.
Meesterwerken uit het Koninklijk Museum terug in de Kathedraal.

En daar stonden we dan voor een gesloten Koninklijk Museum voor Schone Kunsten (KMSKA) in Antwerpen. Het museum blijft nog tot 2017 gesloten. Wat Amsterdam kan, kan Antwerpen dus ook. Wij daarop naar het spiksplinternieuwe Museum aan de Stroom (MAS) om daar een deel van de collectie van het KMSKA te bekijken. Maar op Hemelvaartsdag bleek ook dat museum gesloten. Gelukkig hadden we nog een derde mogelijkheid. In de Onze Lieve Vrouwekathedraal is tot eind 2017 de tentoonstelling Reünie.Van Quinten Metsijs tot Peter Paul Rubens te zien.

Quinten Metsijs
Quinten Metsijs
Bewening van Christus, 1508
(“Christus op het stro”)

Quinten Metsijs (1466-1530), de vader van de Antwerpse school, schilderde de Bewening van Christus ruim honderd jaar voor de Kruisoprichting en Kruisafname van Pieter Paul Rubens (1577-1640). De altaarstukken laten mooi het grote verschil zien tussen de late Middeleeuwen (Vlaamse primitieven) en de Nieuwe Tijd (contrareformatie en barok).

In de olieverfschilderkunst is er tussen 1500 en 1600 veel veranderd. Titiaan en de Venetiaanse School hebben daar het meest toe bijgedragen. Door meerdere glacislagen te gebruiken, werden tertiaire kleuren verkregen, die een voorstelling realistischer maken. Maar dat ging ook ten koste van de helderheid in de Renaissanceschilderkunst. Je ziet dat onmiddellijk wanneer je de Vlaamse Primitieven en schilderijen van Titiaan of Rubens naast elkaar houdt.

De altaarstukken van Metsijs en Rubens komen in een kerk uiteraard het best tot hun recht. Toch heeft een opstelling in de kerk ook een nadeel, want meestal is de belichting ondermaats. Juist schilderijen waarin veel met glacislagen gewerkt is, komen niet goed uit de verf in een ruimte die matig belicht is. Door de glacislagen vindt de breking van het licht namelijk niet aan de oppervlakte maar in de verflaag plaats. Glacis vreet dus licht en heeft dus altijd een goede belichting nodig. Het verschil werd mij duidelijk toen ik een reproductie van de Kruisafname van Rubens die onder optimale belichting gefotografeerd is, bij het origineel in de kathedraal hield. Reunie is nog vijf jaar te zien in de Onze Lieve Vrouwekathedraal in Antwerpen.

Reünie. Van Quinten Metsijs tot Peter Paul Rubens