Maandelijks archief: januari 2015

vive la republique!

vandaag is het precies 220 jaar geleden dat in Nederland
de Bataafse Republiek (1795-1801) werd uitgeroepen

De Bataafse Republiek was het begin van de Franse Tijd die in de Noordelijke Nederlanden van januari 1795 tot december 1813 duurde. In de jaren tachtig van de achttiende eeuw had het in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden al gerommeld tussen Orangisten en Patriotten. In 1887, op het hoogtepunt van de twisten hadden de Patriotten Wilhelmina de echtgenote van Stadhouder Willem V en zuster van koning Frederik Willem II van Pruisen bij Goejanverwellesluis aangehouden.

De Orangisten leken verslagen, maar het tij keerde zich. Het incident leidde namelijk tot een Pruisische inval. Koning Frederik Willem II van Pruisen schoot zijn zuster Wilhelmina te hulp. Een groot leger van 20 tot 30 duizend Pruisische soldaten herstelde daarna de rust in de rebellerende steden. Stadhouder Willem V kwam weer stevig in het zadel te zitten en veel Patriotten moesten naar Frankrijk vluchten.

Romeinen
vlag van de Bataafse Republiek

Toen in 1789 in Frankrijk de Revolutie uitbrak, kwam er voor de Patriotten weer hoop. In 1792 viel het revolutionaire Franse leger de Zuidelijke (of Oostenrijkse) Nederlanden binnen maar werd voorlopig door Oostenrijk teruggedreven. Een krachtmeting tussen het revolutionaire Frankrijk en het conservatieve Oostenrijk en bondgenoten volgde. Op 26 juni 1794 behaalde Frankrijk tijdens de Slag bij Fleurus de definitieve overwinning op de Oostenrijkers en werden de Oostenrijkse Nederlanden bezet. Nu lag de weg naar de Noordelijke Nederlanden open.

Toen in de strenge winter van 1794-1795 de grote rivieren bevroren stootte de Franse generaal Pichegru met zijn leger door en stak hij de Waal over. Vervolgens trok Pichegru verder naar Utrecht dat op 16 januari 1795 werd bezet. Drie dagen later volgde Amsterdam. Op dezelfde dag, 19 januari 1795, werd de Bataafse Republiek uitgeroepen. Stadhouder Willem V was een dag eerder vanuit Scheveningen naar Engeland gevlucht. Veel Patriotten die sinds 1787 in ballingschap in Frankrijk hadden geleefd, keerden naar huis terug.

19.01.1795 (vandaagindegeschiedenis.nl) | Bataafse Republiek [ nl.wikipedia.org ]

1975 – disco really made it

veertig jaar geleden brak de disco definitief door

In januari 1975 zat ik in de zesde klas van de basisschool. Ik was nog te jong voor de discotheek en kon noch het gekreun van Donna Summer noch het Frans van Patti Labelle “een plek geven” in mijn elfjarige zieltje. Maar ik begreep toch wel dat het om iets ondeugends ging: halfnaakte dames in badpakken die met de heupen stonden te wiegen en die door Ad Visser of Sjef van Oekel enthousiast werden aangekondigd.

Donna Summer
Donna Summer The Lady of the Night op nummer 3 in de top 40 van 18 januari 1975

Toen ik op de middelbare school kwam, ontwaakte de puber in mij en begon ik het gekreun van Donna “een plek gaan geven”. Haar lady of the night zag ik overigens bij andere artiesten terugkeren. Van Abba leerde ik dat ze “only seventeen” was. De disco dreunde en Donna kreunde vanaf januari 1975 de tweede helft van de jaren zeventig door, ondanks de opkomst van punk, ska, reggae en new wave. “Disco really made it” zong Gruppo Sportivo in 1979. “it’s empty and I hate it” Dat disco leeg is, wisten we al van een andere discohit uit 1975. Fly Robin fly van Silver Convention kende slechts zes woorden: Fly, Robin, Up, To, The en Sky. Maar om teksten gaat het niet bij disco. Yes sir, I can boogie.

Labelle
Labelle Lady Marmalade (Voulez vous coucher avec moi ce soir) op nummer 7 in de top 40 van 18 januari 1975

Het feestje van de disco had een apocalypstisch einde. De losbandigheid waartoe disco en discotheken in de jaren zeventig een voorzet hadden gegeven, leidde in de loop van de jaren tachtig niet alleen in een explosie van allerlei soorten SOA’s, maar tenslotte ook in het gevreesde dodelijke HIV-virus.

Overigens stond Killer Queen, de eerste hitsingle van Queen in ons land, op een derde plaats in de Top 40 van 18 januari 1975. Hoger zou deze plaat niet komen. Twee weken later, op 1 februari 1975, bereikte Voulez vous coucher avec moi ce soir van Labelle de eerste plaats.