Hertford House aan de Manchester Gardens in Londen herbergt een van de fijnste verzameling oude meesters in Engeland: The Wallace Collection. De basis van deze kunstverzameling werd in de negentiende eeuw gelegd door Richard Seymour-Conway, de 4e markies van Hertford (1800-1870). Deze verzamelde voornamelijk Franse kunst uit de achttiende eeuw. Naast 26 doeken van Jean-Baptiste Greuze, dertig van François Boucher, tien van Jean-Antoine Watteau hangt er een Jean-Honoré Fragonard en een staatsieportret van Lodewijk XIV. Maar ook Hollandse meesters als Rembrandt, Willem van Mieris, Frans Hals en Engelse schilders behoren tot de collectie.

Op 12 maart 2015 opent de tentoonstelling Joshua Reynolds: Experiments in Paint. Reynolds wordt algemeen beschouwd als één van de grootste portretschilders van de 18de eeuw. In zijn tijd was hij als societyschilder al een gevierd man. Hij drukte ook een stempel op de Royal Academy. Door zijn reputatie als gevestigd kunstenaar wordt nog wel eens over het hoofd gezien hoe vernieuwend hij was voor de Engelse schilderkunst. Zijn schilderijen waarmee hij in de Wallace Collection is vertegenwoordigd werd vier jaar lang onderzocht waardoor er meer zicht is gekomen op zijn werkwijze.

Joshua Reynolds: Experiments in Paint gunt ons een kijkje in de keuken en laat zien dat Reynolds als gearriveerd portretschilder open bleef staan voor het experiment. Onder de tentoongestelde werken zullen zijn portretten van Nelly O’Brien en Mrs Abingdon te zien zijn en zijn beroemde zelfportret uit 1747/49 (hieronder afgebeeld).

Er wordt op twee manieren gekeken naar Reynolds‘ schilderkunstige praktijk. Op materieel niveau door te focussen op de materialen die hij gebruikte, zoals pigmenten en media. En op een conceptueel niveau door te kijken naar de ontwikkeling van de compositie en narratieve structuur in zijn schilderijen. Reynolds komt in deze tentoonstelling naar voren als als een innovatieve schilder, die zeer origineel was in de aanpak van zijn composities. Hij varieerde daarbij vaak op oude meesters zoals Titiaan en Rembrandt.

Joshua Reynolds: Experiments in Paint [ wallacecollection.org ]

De achttiende eeuwse Franse schilder François Boucher was de beschermeling van de machtige Madame de Pompadour en bepaalde rond 1750 de smaak van het Franse hof. De Zweedse schilder Alexander Roslin kwam in 1752 op 33-jarige leeftijd naar Frankrijk. Om daar een vliegende start te kunnen maken, was hij afhankelijk van Boucher voor wie bijna alle deuren van Versailles zich openden. Boucher zag het talent van de jonge Zweed en vroeg hem een portret van zijn vrouw te schilderen. Het werd geëxposeerd op de Salon van 1753 en zo maakte Roslin als portretschilder zijn entree bij de Franse aristocratie.

Drie jaar later vroeg Boucher aan zijn 15 jaar jongere collega om de jurk op een portret van Madame de Pompadour te schilderen, de matresse van Lodewijk XV. De kleding van koninklijke portretten werd vaak uitbesteed aan talentvolle leerlingen die zich daarin gespecialiseerd hadden. Zo kon de meester zich zelf concentreren op het “vlees” en het contact met de adelijke opdrachtgevers. Het was een hele eer om de jurk van de machtigste vrouw van Frankrijk te mogen schilderen. Misschien vond Boucher dat Roslin hem in stofuitdrukking overtrof. Of misschien had hij er zelf gewoon geen tijd voor.

Aan de hand van twee portretten (uit 1763 en vermoedelijk uit 1766) kunnen we zien dat beide meesters van de “fluwelen verfstreek” aan elkaar gewaagd waren. De dure stoffen zijn in virtuoze, romige streken geschilderd.

Ingezoomd op de jurk van Madame Bergeret en de jurk van gravin van Egmont Pignatelli, zien we dat er op de stof bij Roslin meer glans is gelegd. Bij Boucher ziet de stof er zuiver a la prima geschilderd uit. Roslin heeft vermoedelijk een glacislaag gebruikt om diepte in de verflaag te leggen zodat de illusie van een glanzend oppervlak ontstaat.

Alexander Roslin. Portrettist van de aristocratie [ rijksmuseumtwenthe.nl ]

150e geboortedag
1 oktober Paul Dukas (†1935)

200e geboortedag
8 december Adolph von Menzel (†1905)
21 december Thomas Couture (†1879)

250e geboortedag
27 maart Franz Xaver von Baader (†1841)

300e geboortedag
26 januari Claude Adrien Helvétius (†1771)

400e geboortedag
25 januari Govert Flinck (†1660)

500e geboortedag
4 oktober Lucas Cranach de Jongere (†1586)

150e sterfdag
21 februari Constant Troyon (*1810)
8 maart Gerard Bilders (*1838)
23 augustus Ferdinand Georg Waldmüller (*1793)

200e sterfdag
9 september John Singleton Copley (*1738)

250e sterfdag
15 juli Charles André van Loo (*1705)
21 oktober Giovanni Paolo Pannini (*1691)

300e sterfdag
1 september Lodewijk XIV (*1638)