De kunst van het striptekenen
Ik ken Jean Giraud als de tekenaar van de strip Blueberry al vanaf 1972. Zijn alter ego Moebius leerde ik pas in 1980 kennen met de strip Arzach samen met andere tekenaars van het Franse stripblad Métal Hurlant: Druillet, Bilal en Dionnet. Strips bleken zoveel meer te kunnen zijn dan Donald Duck, Kuifje of Asterix. Het beeldverhaal was ook een vorm van kunst. Juist de tekenaars van Métal Hurlant vestigden hier samen met de Amerikaanse underground comic artists de aandacht op. Moebius (Jean Giraud) ontwierp ook decors, kostuums en rekwisieten voor fantasyfilms (o.a. Alien, Dune, the Fifth Element). Daarmee bewees hij meer te zijn dan alleen een striptekenaar. Naast het fenomenale tekentalent dat hij gekregen heeft, heeft hij een heel persoonlijke ingang gevonden van een bizarre fantasiewereld. Hijzelf schrijft dat toe aan iets dat van buitenaf in hem komt: goden, geesten of buitenaards leven, hij weet het niet precies.
In deze documentaire komt ook de necromane kunstenaar Giger aan het woord, die evenals Moebius demonische fantasieën zichtbaar maakt. Niet mijn favouriete genre. Toch heb ik wel gekozen voor een fragment van het Isenheimer Altaar (de verzoeking van de heilige Anthonius door Matthias Grünewald, ca. 1514) rechtsboven in de header van deze weblog. Daarin wordt de heilige Anthonius belaagd door wezens uit een duistere fantasiewereld. Maar er is voor mij één groot verschil met het werk van Giger en Moebius en dat van de late middeleeuwer. Grünewald’s verbeelding is ingebed in de Traditie van de Kerk, terwijl de voorstellingen van Giger en Moebius in een relatief korte traditie staan van Science Fiction en Fantasy, los van God. Hoewel ik enorm onder de indruk ben van het tekentalent van Gir, Jean Giraud en Moebius (alledrie dezelfde persoon), ben ik niet gecharmeerd van zijn zwartgalligheid, die uiteraard met ‘humor’ verteerbaar wordt gemaakt.
De Franse striptekenaar Jean Giraud, alias Moebius, tilt met zijn ongekende tekentalent in de jaren zestig en zeventig het stripgenre naar een hoger artistiek niveau. Tegelijkertijd breekt hij met de traditionele superheldenclichés van de Amerikaanse stripverhalen. Het resutaat is oogverblindend mooi. De Franse kunstenaar en auteur Jean Giraud, oftewel Moebius, is één van de meest invloedrijke en vernieuwende striptekenaars ooit. Als mede-oprichter van het stripmagazine ‘Métal Hurlant’ schept hij in de jaren zeventig een heel nieuwe, ‘volwassen’ kijk op de kunst van het striptekenen, die stof doet opwaaien in de wereld van de Franse bourgeoisie en die van de Amerikaanse striptekenaars. Met series als ‘Blueberry’, over een cowboy, en fantastische, surrealistische verhalen als ‘John Difool’, maar ook met decorontwerpen voor films als ‘The Fifth Element’, weet Giraud een enorm publiek te bereiken.documentaire.nl
Jean Giraud: biography Jean Giraud
Moebius : stripschrift.nl | close up [ avro.nl ]
Blueberry : blueberry-lesite.com | moorsmagazine.com | alle albums op een rij
Kees Verwey koos voor het niemandsland tussen de traditie en het modernisme, een positie waarin ik mijzelf ook graag plaats. Ik ben de laatste dagen weer gedoken in de catalogus Kunst is spiegeling die ik kocht bij de tentoonstelling Van de edele en vrije schilderkunst in het Haags Gemeentemuseum in 1990. Zeventien jaar geleden zag ik voor het eerst de grote atelierstukken waarmee Verwey aan het einde van zijn leven definitief doorbrak. Deze maakten grote indruk op mij. Ik zag daar een zuivere vertegenwoordiger van de Hollandse traditie in gesprek met het modernisme van de twintigste eeuw. In diezelfde tijd las ik het boek De Kunst van het Kijken van Svetlana Alperts waarin ze die Hollandse traditie in het vizier neemt. Ik besefte toen hoezeer mijn eigen identiteit met deze traditie verweven is. Voor avontuur hoef ik net als Verwey eigenlijk de deur niet uit, aan kijken heb ik genoeg. Godfried Bomans heeft die houding bij Verwey eens beschreven:
Het is bekend dat Verwey Haarlem, en liefst zijn atelier, nauwelijks uitkomt. Toch is hij zeer goed op de hoogte van alle stromingen binnen de hedendaagse kunst. Hij vertaalt die naar zijn eigen idioom maar weet ook dat hij niet kan loskomen van de Hollandse schilderstraditie, met haar nadruk op stillevens en landschappen en het technische meesterschap van Rembrandt en Vermeer. Binnen die traditie blijkt Verwey een grootmeester te zijn, die opvalt door zijn fabelachtige techniek en de consequente aandacht voor zijn eigen universum.
