Maandelijks archief: september 2008

het geluk van het dier

gelezen in Trouw van vandaag: filosofie van het kijken
reflecties op een schilderij van Willem Maris en een van Lucien Freud

Filosofe Mieke Boon en journalist Peter Henk Steenhuis voeren in de reeks filosofie van het kijken beschouwende gesprekken over schilderijen. Oorspronkelijk werden deze gepubliceerd in Trouw en nu zijn deze dialogen gebundeld in Oefening baart kunst. Filosofie van het kijken dat onlangs bij Uitgeverij Lemniscaat verschenen is. Na lange tijd van afwezigheid stonden er vorige week woensdag en vandaag weer twee dialogen uit deze reeks in Trouw . Ditmaal wordt gereflecteerd op de ongecompliceerde staat van het dier, aan de hand van twee schilderijen: koe aan de slootkant van Willem Maris en Naked Portrait in a Red Chair van Lucien Freud.

Willem Maris
Willem Maris, koe aan de slootkant, 1885-1895
Zo leeft het dier onhistorisch, want het gaat op in het heden als een getal, zonder dat er een wonderlijke breuk achterblijft.

Friedrich Nietzsche

De beschouwing bij koe aan de slootkant met de titel tevreden koe maalt niet om haar psyche is volledig te lezen op de website van Trouw. Boon en Steenhuis stonden overigens al eerder stil bij een schilderij van Willem Maris.

„Zelden is men absoluut tevreden, maar eenmaal ben ik vlak bij dat absolute punt geweest. Dit welbehagen nam toe naar de middag en precies om één uur stond ik op het hoogste punt en vermoedde een zwijmelend toppunt, dat zelfs op geen enkele thermometer staat aangegeven. Mijn lichaam had zijn aardse zwaarte geheel verloren. Mijn gang was zwevende, niet als een vlucht van een vogel die de aarde verlaat, maar als het golven van de wind over het koren. Heel mijn wezen was doorzichtigheid zoals de diepe grond van de zee. Heel de wereld was als verliefd op mij en al het raadselachtige verhelderd.„
 
Søren Kierkegaard

Bij het schilderij van Willem Maris kunnen we gemakkelijk tot een aangename rust komen. Maar het naakt van Lucian Freud zal ons eerder verontrusten. Mieke Boon legt uit hoe dat komt: “Als zij geen mens was maar een dier zou dit werk ons helemaal niet schokken.”

Lucien Freud(…) wat doet deze vrouw? „Zij doet niets met haar lichaam. Iets is mens als het een interactie met het lichaam heeft, als het tegelijkertijd een lichaam is, maar ook dat lichaam heeft. Deze vrouw lijkt nauwelijks enige interactie met haar lichaamte onderhouden. Als zij geen mens was maar een dier zou dit werk ons helemaal niet schokken. Door het onderscheid van Helmuth Plessner begrijp je waarom het wéll schokkerend is. Freud schilderde zijn model niet om haar karakter of emoties bloot te leggen, maar om het menselijk lichaam daarzonder te beschouwen. Kennelijk levert dat een schilderij op dat, weliswaar op intense, aandachtige en indrukwekkende wijze, eerder iets met de aard van een dier gemeen heeft dan iets met de aard van een mens. Deze vrouw drukt niet uit dat ze zich ervan bewust is een lichaam te zijn, noch dat ze dat lichaam heeft. Daardoor is ze vanuit ons perspectief geen persoon.“
 
Bron: trouw.nl
Het (dier) kan niet veinzen, verbergt niets en blijkt ieder moment geheel en al te zijn
wat het is.

Friedrich Nietzsche

Filosofie van het KijkenFilosofie van het kijken
Museumbezoekers blijven gemiddeld negen seconden voor een schilderij staan. Veel te kort om er recht aan te doen. Kun je beter leren kijken? Langer, intensiever, met een ruimere blik? Jazeker, zo blijkt uit de gesprekken die journalist Peter Henk Steenhuis voerde met filosofe Mieke Boon.

Oefening baart kunst. Filosofie van het kijken.

koe aan de slootkant (Willem Maris )
Naked Portrait in a Red Chair (Lucien Freud)

noodzakelijke groene revolutie

gisterenavond gezien bij Tegenlicht: Energy War 2008
Sinds het najaar van 2006 is olie tweemaal zo duur geworden: van ruim 70 dollar per vat naar het recente record van 147 dollar. Olievelden en olievoorraden blijken sneller op te raken dan geschat, terwijl de wereldwijde vraag in hoog tempo toeneemt. De hoge prijzen aan de pomp hebben in Europa al tot protesten geleid: van truckers, boeren, en vissers tot vervoersbonden, pomphouders,en taxichauffeurs. Enige lichtpunt in alle ellende: eindelijk werden de files korter. Hoera dus voor dure benzine? Of zijn we hardleers en verandert er niets nu de prijzen weer licht dalen.
Thomas L. Friedman

Hot, Flat and CrowdedDrievoudig Pulitzerprijs-winnaar Thomas L. Friedman (Minneapolis, 1953) studeerde Mediterrane studies aan de Brandeis University en moderne Midden Oosten studies in Oxford. In 1981 kwam Friedman in dienst van de New York Times en in 1982 werd hij chef van het Middle East bureau in Beiroet. Na 1988 was hij correspondent in Washington (eerst in de sector economie, daarna als Witte Huis-verslaggever). Sinds 1995 schrijft Friedman de buitenlandcommentaren van de Times. Vanuit die functie werd hij wereldberoemd columnist. In Friedman’s huidige werk staan de onderwerpen olie en energie centraal. Met Kenneth Levis maakte hij de documentaire Addicted to Oil (premiere op Silverdocs, juni 2006). In september kwam zijn boek Hot, Flat and Crowded uit over het belang van een groene revolutie.

thomaslfriedman.com

Tegenlicht neemt de ontwikkelingen van de laatste twee jaar als uitgangspunt voor een update van Energy War. Wat betekent dit alles voor Nederland? Hoe liggen de verhoudingen en verantwoordelijkheden tussen burgers en consumenten, leveranciers en afnemers, markt en overheid? Een uitzending over peakoil en gasrotondes; over strategieën en scenario’s. Met Marcel Kramer, directeur van de Nederlandse Gasunie; Wim Thomas, scenariospecialist bij Shell, en Willem Middelkoop, samen met Rembrandt Koppelaar de schrijver van het onlangs verschenen boek ‘De Permanente Oliecrisis’.
 
vpro.nl

het einde van de olievoorraad in zicht?
achtergrondinformatie bij sleutelfiguren uit de uitzending

Vanmiddag om 15:05 komt op Nederland 2 een herhaling