Dagelijks archief: donderdag 21 oktober 2004

Britania rule(d) the waves

vandaag 199 jaar geleden:
Slag bij Trafalgar, 21 oktober 1805

Bij kaap Trafalgar (Spanje, 70 mijl NW van Gibraltar) werd de belangrijkste zeeslag geleverd tijdens de Napoleontische Oorlogen. Deze overwinning van de Britten had gevolgen tot ver in de twintigste eeuw. De Britse Royal Navy, geleid door Horatio Nelson vernietigde een Frans-Spaans eskader onder leiding van de Franse officier Pierre De Villeneuve in een slag bij kaap Trafalgar en verzekerde zo, voor een periode van meer dan honderd jaar, de heerschappij over de golven voor de Britten. Hierdoor konden zij, en niet de Fransen, een wereldrijk uitbouwen dat India, Canada, Hong-Kong en Singapore omvatte en werd Londen het Europese financiële centrum.

Slag bij Trafalgar

Op 20 oktober liep de Frans-Spaanse vloot uit om slag te leveren en zochten de tegenstanders een geschikte positie op. De hele dag en nacht bleef De Villeneuve met zijn wanordelijke vloot een weg zoeken om bij dageraad van de volgende dag vast te stellen dat de schepen nog steeds geen perfecte slagorde hadden gevormd.

Nelson had twee rechte linies gevormd en liet het sein Engeland vertrouwt dat iedere man zijn plicht zal doen hijsen. Collingwood, kapitein van de Royal Sovereign zag zijn kans toen hij een opening zag tussen de Fougueux en de Spaanse driedekker Santa Ana en met het eerste breedzijvuur stelde hij 400 Spanjaarden buiten gevecht. De grotere snelheid en uithoudingsvermogen van de Britten wierp zijn vruchten af.

De Victory liep op de tegenstander af zonder te vuren om munitie te sparen. Alhoewel Nelson werd gevraagd om de onderscheidingstekens op zijn borst te bedekken wimpelde hij dit af. De Victory zeilde parallel met de vijandelijke linie naar de voorhoede toe om dan volgens plan, negentig graden wendend, het centrum af te snijden van de voorhoede. De Villeneuve die met zijn Bucentaire in het centrum voer, aarzelde zijn voorhoede het sein te geven om te wenden en zo de Britten in te sluiten. Toen hij dat toch deed duurde het nog een uur vooraleer kapitein Dumanoir Le Pelley van de Formidable hieraan gehoor gaf. Later beweerde hij dat hij het sein door de rook niet had kunnen zien.

Scherpschutters aan boord van de Redoutable kregen aan dek van de Victory een man te zien wiens mouw op de borst was gespeld. Iedere Franse matroos wist dat dit Nelson was en zijn borst vormde een prachtig doelwit. Hij werd geraakt door een dodelijke kogel die in zijn ruggegraat bleef steken. Kapitein Lucas van de Redoutable deed met zijn manschappen een poging om de Victory te enteren maar de Britse driedekker Temeraire verijdelde dat.

De slag verliep zoals Nelson had voorspeld en Collingwood veroverde of vernietigde twaalf van de zestien schepen die hij had aangevallen. Dumanoir besloot met zijn zeven overige schepen dan toch maar te keren maar bij die poging geraakten vier van schepen met elkaar in aanvaring zodat hij zich uit de voeten maakte. Nelson hoorde nog van zijn overwinning vooraleer hij stierf en vroeg om niet over boord te worden gezet.

Aan Britse zijde telde men 1 609 doden en gewonden, de Spanjaarden 1022 doden en 1383 gewonden en aan Franse zijde bedroeg de schatting 3000 doden en meer dan 1100 gewonden. Er werden ongeveer 8000 Fransen en Spanjaarden gevangengenomen. De dag na de slag teisterde een storm die meer dan een halve week aanhield de overlevenden. Daarbij kwamen nog eens honderden scheepslui om en zonk de Spaanse Santissima Trinidad en de Redoutable.

Slag bij Trafalgar | 21/10 toen | heiligen van de dag