Dagelijks archief: dinsdag 19 september 2006

Nieuwe Zakelijkheid

de grafische ontwerpen van Piet Zwart
Piet Zwart (1885-1977) dankt zijn faam als typografisch ontwerper voor een goed deel aan de uitgebreide serie advertenties die hij tussen 1923 en 1933 voor de Nederlandsche Kabelfabriek te Delft maakte. Experimenteerde hij daarin vooral met een wijd gamma van overwegend schreefloze letters, elementen uit de ‘blikvangerskast’ en lijnen in allerlei soorten en maten, vanaf het einde van de jaren twintig voegt hij aan zijn werk een belangrijke dimensie toe door de toepassing van de fotomontage. De bekendste voorbeelden daarvan zijn de brochure uit 1931 Delft Kabels en natuurlijk Het boek van PTT uit 1938. Daarnaast leverde Zwart voor de Rotterdamse uitgeverij Brusse een aantal opmerkelijke bandomslagen waarop de fotomontage een prominente rol speelt. Een opvallend voorbeeld vormt het ontwerp voor Kamergymnastiek voor iedereen, van de krachtige promotor van de gymnastiek Hubert van Blijenburgh die bij de Brusses nog vijf andere publicaties op dit terrein verzorgde.
PTT
een pagina uit Het boek van PTT, 1938
doordat de belettering parallel loopt met cruciale elementen van de foto, maakt het ontwerp een zeer homogene indruk. Tegelijkertijd wordt een goed bij het onderwerp passende dynamiek bereikt die nog wordt versterkt door de scherpe diagonaal tussen het in oranje gedrukte voorbeeldblad met oefeningen en de raamstijlen. Overigens bleef de medewerking van Zwart aan dit boek beperkt tot het bandontwerp, want de vormgeving van het binnenwerk (het voorwoord begint met een in oranje uitgevoerde ‘D’ uit de serie initialen bij de Hollandsche Mediaeval van De Roos is weinig revolutionair.
Piet Zwart
J.F. Otten, Amerikaansche filmkunst Rotterdam, 1931 ontwerp van Piet Zwart
Het inschakelen van een ontwerper als Zwart is kenmerkend voor de zorg die de Brusses aan hun boeken besteedden. Net zoals zij in vroeger jaren (vgl. nr. 85) ruimte gaven aan een vernieuwend ontwerper als De Roos, boden zij ook de wegbereiders van de Nieuwe Zakelijkheid een mogelijkheid hun ideeën in praktijk te brengen. Zo zou Zwart ook de bandontwerpen voor de befaamde serie Monografieën over Filmkunst verzorgen en werden typografisch interessante experimenten als dat van Paul Schuitema in Stad van B. Stroman (1932) niet geschuwd.
 
Bron: kb.nl/galerie/100hoogtepunten
Piet Zwart 1931 Goudse Glazen
postzegels uit 1931 van Piet Zwart

De Duitse term Neue Sachlichkeit (nieuwe zakelijkheid) werd ingevoerd door Gustav Hartlaub, in 1925, terwijl hij directeur was van de Mannheimer Kunstgalerie. Kenmerkend voor de stijl is een uiterst emotieloze weergave van alledaagse onderwerpen en een hang naar eenvoud, zowel binnen de film, als bij fotografie, architectuur en schilderkunst.
Bron: nl.wikipedia.org

Piet Zwart [nl.wikipedia.org]