De Verenigde Staten stonden 150 jaar geleden aan de vooravond van de bloedigste oorlog die het land ooit heeft gekend. Het was bovendien een burgeroorlog, een broedermoord. Het grootste trauma uit de Amerikaanse geschiedenis is desondanks nog springlevend in de cinema. Gone with the wind uit 1939 is wellicht nog altijd de bekendste film die zich afspeelt tegen de achtergrond van de bloedigste episode uit de Amerikaanse geschiedenis. Daarna verschenen er nog eens honderden films en televisieseries over de Amerikaanse Burgeroorlog. Wat mij intrigeert is de manier waarop filmscenaristen laveren tussen de publieke opinies in de noordelijke en zuidelijke staten. Want ook al ligt de Civil War alweer ver in het verleden, de sentimenten die 150 jaar geleden oplaaiden in een blinde haat en bloedige strijd zijn nog altijd sluimerend aanwezig en dat maakt de Amerikaanse Burgeroorlog een gewaagd onderwerp voor filmproducenten.

Een van de beste films die ik over de Amerikaanse Burgeroorlog heb gezien, is Gettysburg. Gebaseerd op de roman The Killer Angels van Michael Shaara wordt het verhaal vanuit noordelijk én zuidelijk perspectief belicht en wordt het menselijk drama aan beide kanten centraal gesteld. De film Gettysburg is een verbroederende film. Ondanks deze goede intentie maakte producent Ted “The Mouth of the South” Turner vijftien miljoen dollar verlies op deze productie. Zes jaar later zou Ride with the devil nog een veel grotere financiële strop worden. Van de 38 miljoen dollar die deze film kostte, werd nog geen miljoen terugverdiend. De filmcritici waren overwegend positief over deze film die doorweven is met meditatieve natuuropnamen die duidelijk het signatuur hebben van de regisseur van Brokeback Mountain. Maar de publieke opinie keerde zich tegen de film vanwege de rol van Jeffrey Wright die de vrij slaaf Daniel Holt speelt, gebaseerd op de historische figuur Free Black John Noland. Een vrije slaaf aan de kant van de zuidelijken laten meevechten tegen zijn noordelijke bevrijders, is in de Verenigde Staten politiek niet bepaald correct.

Woe to live on
by Daniel Woodrell
Narrator Jake Roedel is in his mid-teens when he joins the First Kansas Irregulars in 1861. During the next few years he sees, and commits, more than his share of Civil War atrocities. Most of the action takes place in Kansas and Missouri between the rebel Irregulars (bushwhackers) and the Union Jayhawkers, with some civilians caught in the crossfire. The studiedly cool Jake experiences loss (the deaths of his best friend, father and comrades) and love (the best friend’s “widow”); he also learns about tolerance from his contact with a nobly reserved black Irregular. There’s plenty of hard riding, drinking and shooting, most of it leading to bloodshed. Jake‘s loyalty to the “secesh” cause is unquestioning and doesn’t quite gibe with his growing unease amid the gore, or with his departure in the midst of the war for Texas with wife and child.
Bron: amazon.com

Ride with the devil is gebaseerd op de roman Woe to live on van Daniel Woodrell uit 1987. Anders dan Gettysburg dat zich afspeelt in Pennsylvania vormt in dit verhaal de strijd in het westen het toneel. In de staten Missouri en Kansas werd in tegenstelling tot de georganiseerde oorlog in het oosten een monsterachtige guerilla-oorlog uitgevochten tussen rondzwervende bendes met vrijschutters. De Jayhawkers sympathiseerden met de Unie terwijl de Bushwhackers aan de zijde van de geconfedereerden vochten. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Bushwhacker Jake Roedel (gespeeld door Tobey Maguire), een jonge Duitse kolonist, wiens familie zich in Missouri heeft gevestigd en min of meer veroordeeld is om voor de kant van de Unie te kiezen. Maar wanneer hij getuige is hoe de vader van zijn beste vriend Jack door Union Jayhawkers wordt afgeslacht, kiest hij voor zijn vriend en sluit zich aan bij de Bushwhackers al verafschuwt hij hun wreedheid die niet verschilt van de geweldadigheid van de Jayhawkers. Dieptepunt in de film is het bloedbad van Lawrence, een historische gebeurtenis, onder aanvoering van de legendarische guerillaleider bushwhacker William Quantrill.

Lawrence masacre
Early on the morning of August 21, 1863 Quantrill descended from Mount Oread and attacked Lawrence at the head of a combined force of as many as 450 guerrillas. Senator Lane, a prime target of the raid, managed to escape through a cornfield in his nightshirt, but the bushwhackers, on Quantrill‘s orders, killed 183 men and boys “old enough to carry a rifle”, dragging many from their homes to execute them before their families. The ages of those killed ranged from as young as 14 all the way up to 90. When Quantrill‘s men rode out at 9 a.m., most of Lawrence‘s buildings were burning, including all but two businesses. His raiders looted indiscriminately and robbed the town’s bank. On August 25, in retaliation for the raid, General Ewing authorized General Order No. 11 (not to be confused with General Ulysses S. Grant‘s General Order of the same name). The edict ordered the depopulation of three-and-a-half Missouri counties along the Kansas border (with the exception of a few designated towns), forcing tens of thousands of civilians to abandon their homes. Union troops marched through behind them, burning buildings, torching planted fields and shooting down livestock to deprive the guerrillas of food, fodder, and support. The area was so thoroughly devastated that it became known thereafter as the “Burnt District”. Quantrill and his men rode south to Texas, where they passed the winter with the Confederate forces.
Bron: en.wikipedia.org

meer Amerikaanse Burgeroorlog | guerilla oorlog in American Civil War

In deze film noir van Fritz Lang liggen de wensdroom en de nachtmerrie van de man van middelbare leeftijd dichtbij elkaar. Nadat een professor psychologie voor het betreden van een herensociëteit geraakt is door een betoverend vrouwenportret in de etalage, heeft hij met zijn vrienden een gesprek over het klimmen der jaren en het verlangen naar avontuur. Wanneer hij weer alleen is, leest hij uit het Hooglied, nog steeds betoverd door het portret. Als hij dat andere boek van koning Salomo had opengeslagen, was hij een gewaarschuwd man geweest: “Want de lippen der vreemde vrouw druppen honigzeem, en haar gehemelte is gladder dan olie. Maar het laatste van haar is bitter als alsem, scherp als een tweesnijdend zwaard. Haar voeten dalen naar den dood, haar treden houden de hel vast.” Maar dan hadden we ook geen film noir gehad. The woman in the window heeft een uitstekend scenario met mooie rollen van Edward G. Robinson en Joan Bennett.

Afgelopen voorjaar bleek weer eens dat de Amerikaanse superhelden nog altijd springlevend zijn, toen tijdens een veiling één miljoen dollar werd neergeteld voor een exemplaar van Action Comics uit 1938 waarin Superman zijn debuut maakt. Een paar dagen later leverde de eerste Batman zelfs nog meer op. Uitgeverij Taschen heeft het daarom aangedurfd ter gelegenheid van 75-jarige bestaan van DC-comics een XL-boek uit te geven, waarvoor je tweehonderd dollar moet betalen. Daar zullen zeker liefhebbers voor te vinden zijn. Wie dat geld er niet voor over heeft en toch interesse heeft, kan de eerste honderd pagina’s van het boek virtueel doorbladeren.

taschen.com