Vertigo is een fascinerende film. Aan de oppervlakte is het een romantisch verhaal, want Vertigo is in de eerste plaats een love story. Maar onder de oppervlakte is de thematiek existentialistisch omdat in Vertigo het diepste verlangen en de diepste angst bij elkaar komen. Een van de hoogtepunten uit de film vind ik de monoloog van Madeleine Elster (gespeeld door Kim Novak) die ‘bezeten wordt’ door de geest van de overleden Carlotta Valdes:
“Ik weet zo weinig… Het lijkt alsof ik door een lange gang loop waar ooit een spiegel was… en delen van die spiegel hangen er nog… en als ik aan het einde van die gang kom, is er niets dan duisternis… en ik weet dat als ik die duisternis inloop, ik zal sterven…”
It’s as though I were walking down a long corridor… that once was mirrored, and fragments of that mirror still hang there… and when I come to the end of the corridor… there’s nothing but darkness. And I know that when I walk into the darkness…
…that I’ll die
Madeleine Elster / Carlotta Valdes
Het is een beschrijving van de existentiële leegte en wanhoop die zo bij de twintigste eeuw zijn gaan horen. Onder de romantiek ligt een zwart gat, een duizelingwekkend verdwijnpunt. Tijdens de historische Romantiek aan het begin van de negentiende eeuw was dat zwarte gat al blootgelegd. De zwarte Romantiek was een prelude op het existentialisme van de twintigste eeuw. Historisch in het midden staat Richard Wagner. Het is daarom niet toevallig dat we in Vertigo de echo van Liebestod uit Tristan und Isolde horen.
uit het dagboek van Lord Nelson
Nelson is o.a. bekend door de slag op de Nijl en de zeeslag bij Trafalgar waar hij het leven liet aan boord van de HMS Victory, door gericht vuur van Franse soldaten. Scherpschutters aan boord van de “Redoutable” kregen aan dek van de “Victory” een man te zien wiens mouw op de borst was gespeld. Iedere Franse matroos wist dat dit Nelson was en zijn borst vormde door de vele medailles een duidelijk doelwit. Hij werd geraakt door een dodelijke kogel die in zijn ruggengraat bleef steken. Hij werd, bij bewustzijn, benedendeks gedragen waar hij, in de wetenschap dat hij de slag had gewonnen, vier uur later overleed. Nelson groeide uit tot volksheld omdat hij ervoor zorgde dat het Britse rijk op alle wereldzeeën de leiding in handen kreeg. Hij was populair op een wijze die te vergelijken is met hedendaagse popsterren. Hij werd begraven in St Paul’s Cathedral in Londen. Zijn standbeeld staat op Trafalgar Square op een tientallen meters hoge zuil (Nelson’s Column). De stad Nelson op het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland is naar hem vernoemd.
Een vloot van de Britse Royal Navy, bestaande uit 27 linieschepen en geleid door Horatio Nelson vernietigde op 21 oktober 1805 een Frans-Spaans eskader, bestaande uit 33 linieschepen onder leiding van de Franse officier Pierre de Villeneuve in een slag bij kaap Trafalgar (Spanje, 70 mijl ten noordwesten van Gibraltar) en verzekerde zo, voor een periode van meer dan honderd jaar, de heerschappij over de golven voor de Britten. Hierdoor konden zij, en niet de Fransen, een wereldrijk uitbouwen dat India, Canada, Hongkong en Singapore omvatte en bleef Londen het Europese financiële centrum.
La Société du Spectacle (1967)
