De Duitse theoloog en cultuurfilosoof Romano Guardini (1885-1968) was een tijdgenoot van Martin Heidegger (1889-1976). Beiden studeerden aan het begin van de twintigste eeuw theologie (Guardini in Tübingen en Heidegger in Konstanz en Freiburg) en raakten als jonge theologen verwikkeld in de Modernismusstreit waarin de Rooms-katholieke Kerk moderne theologische opvattingen bestreed. Guardini werd in 1910 tot priester gewijd en ook Heidegger leek voorbestemd om priester te worden. Na een blauwe maandag bij de Jezuïeten, zag hij in 1909 van het priesterschap af. Twee jaar later verruilde hij zijn studie theologie voor de filosofie. In 1915 habiliteerde de dan 26-jarige Heidegger met een studie over Duns Scotus. In hetzelfde jaar kreeg de 30-jarige Guardini de doctorstitel in de theologie met een studie over Bonaventura, zijn eerste in een lange reeks theologische studies. Daarnaast publiceerde hij ook cultuurfilosofische studies over o.a. Hölderlin, Dante, Pascal en Kierkegaard. Heidegger viel kort na de Eerste Wereldoorlog van zijn geloof en keerde zijn vroegere broodheer, de Rooms-katholieke Kerk, de rug toe.

Guardini ontwikkelde zich in de geest van zijn tijd tot een existentialistisch theoloog en schreef in hoog tempo theologische werken. Tot zijn bekendste werken behoren Vom Geist der Liturgie (1918) en Der Herr. Betrachtungen über die Person und das Leben Jesu Christi. (1937). Kort na de Tweede Wereldoorlog kwamen zowel Guardini als Heidegger in een depressie terecht. Heidegger schreef in 1946 zijn Brief über den “Humanismus”, waarin hij onderzocht of en hoe er na de verschrikkingen van de oorlog aan het woord humanisme nog betekenis kon worden gegeven. Guardini gaf in 1947 en 1948 in Tübingen en in 1949 in München een aantal colleges die in 1950 selectief bijeengebracht werden in het essay Das Ende der Neuzeit. Hierin schetste hij de historische ontwikkeling van Europa sinds de Middeleeuwen, met het accent op de verdringing van het christelijk geloof door de moderniteit en de hoop voor de toekomst. Anders dan in Novalis‘ essay Der Christenheit oder Europa (1799) zag hij geen visioen van een verenigd christelijk Europa. Hij stelde zijn hoop niet op een politieke werkelijkheid maar op Christus.

Boeken van Guardini bij Matthias Grünewald Verlag
Romano Guardini im Internet

Vorig jaar keek ik naar First of the Few (1942 en in de VS uitgebracht onder de titel Spitfire) van en met Leslie Howard over de Slag om Engeland. Deze oorlogsfilm uit de Tweede Wereldoorlog was een propagandafilm én een eerbetoon aan de vliegeniers van de Royal Air Force. First of the Few bevatte spectaculaire luchtgevechten waarbij de dubbeldekkers uit Howard Hughes’ Hells Angels (1930) verbleekten. In 1969 zou deze film opnieuw overtroffen worden door misschien wel de meest spectaculaire film die er over de Slag om Engeland is gemaakt.

Net als bij A Bridge Too Far (1977) past bij Battle of Britain de opmerking a star too much. De cast met steracteurs als Lawrence Olivier, Trevor Howard, Christopher Plummer, Michael Caine e.a. is natuurlijk indrukwekkend, maar of dat nu echt nodig was… Tenslotte zijn het de Spitfire, Hawker Hurricane, Heinkel en Messerschmitt Bf 109 die de eigenlijke hoofdrollen spelen. Het is dus echt een film voor mijn vader, die vandaag zijn 81e verjaardag viert, en gisteren weer als 11-jarig jongetje met rode oortjes heeft gekeken.

Battle of Britain [ imdb.com ]