( … ) In postmoderne kringen levert dit problemen op. Uit respect voor een gesprekspartner is het niet mogelijk de waarheid te claimen voor een geloofsovertuiging. Het getuigt van meer respect om de zekerheid van het geloof in twijfel te trekken. De Amerikaanse filosoof Alvin Plantinga heeft echter aannemelijk gemaakt dat achter deze twijfel ook een gebrek aan respect schuilgaat. Deze twijfel doet een beroep op een norm van kennis. Deze norm is een bijzonder strenge norm, die verbiedt om veel van onze alledaagse kennis als waar en zeker te achten. Hij stelt daarbij de spannende vraag waarom deze strenge norm beter zou zijn dan andere, mildere normen.

Bijvoorbeeld: in het gewone leven gaan we ervan uit dat een betrouwbaar iemand opnieuw met een betrouwbaar getuigenis kan komen. Waarom zou dit ook niet gelden binnen de religie? De Bijbel of de Traditie van de Kerk is voor vele mensen reeds honderden jaren een betrouwbaar getuigenis. Zij nemen dit getuigenis voor waar aan. Voor postmoderne oren wordt het echter anders wanneer het gaat om religieuze uitspraken. Dan wordt een beroep gedaan op een kennisnorm die zo streng is dat alle twijfel daarmee zou moeten worden uitgesloten. Is het geen arrogantie om deze eis te stellen? vraagt Plantinga. Daarmee zet hij de sceptische postmoderne onderzoeker en de traditionele gelovige op één lijn. Wanneer de postmoderne mens vraagt om de claim van waarheid te laten vallen uit respect voor andersgelovigen, heeft hij evenmin respect voor de traditioneel gelovige die meent voldoende redenen te hebben om het aloude geloof als waarheid te claimen. Daarom is het beter om de beschuldiging van arrogantie te laten vallen en alle waarheidsclaims eerlijk tegenover elkaar te stellen. Mensen van verschillende geloofsovertuiging kunnen elkaar als mens en persoon respecteren, terwijl men het oneens is over de waarheid van elkaars beweringen

Sergei Bulgakov werd geboren in 1871 in Livny (ongeveer 400 km. ten zuiden van Moskou) in een Russisch-Orthodoxe familie waarvan zeker vijf generaties een kerkelijk ambt bekleden als priester. Toen hij een jaar of vijftien was, verloor hij zijn geloof om in de jaren ’90 van de 19e eeuw een van de meest belovende Russische marxisten te worden. Hij studeerde economie aan de Universiteit van Moskou. Tijdens een studieverblijf in Berlijn ( 1898 – 1899 ) raakte hij na tal van ontmoetingen met vooraanstaande Duitse socialisten teleurgesteld in de praktijk van het marxisme. ( … )
Toen hij terugkeerde naar Rusland verkeerde Boelgakov in een geestelijke crisis. Desondanks ontpopte hij zich als een van de leidende intelligentsia van de Zilveren Eeuw. Zijn motto: ‘van marxisme naar idealisme” verwoordde het gevoelen van een hele generatie. Via het Duits idealisme, met name Schelling, dat hem in zijn jeugd van de Kerk vervreemde, keerde hij geleidelijk terug naar het geloof van de Russisch-Orthodoxe Traditie. Deze geestelijke ommekeer vond plaats tussen 1900 en 1910, in 1918 bezegeld met zijn wijding tot priester. ( … )
Na de Revolutie van 1917 werd hij door Lenin in 1922 met andere kritische intelligentsia verbannen naar Parijs. Daar ontwikkelt hij zich tot een van de belangrijkste Russisch-Orthodoxe thelogen van de 20ste eeuw. Hij werd rector van het Parijse Instituut voor Orthodoxe Theologie, alwaar hij systematische theologie doceerde. In 1944 werd zijn aardse bestaan getransfigureerd. Op zijn Parijse sterfbed verwoordde hij nog eenmaal, ver van zijn vaderland, op existentiële wijze de verbinding tussen de particulariteit van zijn natie en het universele perspectief van de mensheid: “Voor ieder mens is zijn vaderland een even groot mysterie als zijn geboorte. Het is niet alleen het land waar wij de zoete smaak van het bestaan te pakken kregen, het is bovenal de grond waarboven de hemel zich voor het eerst opende en waar wij het visioen van de Jakobsladder kregen, die hemel en aarde verbond.”
(Bron: Beweging)

Met zijn filosofie van de openbaring keert Schelling terug naar Augustinus. Het is waar: de mens is verloren als hij zich alleen maar naar zichzelf zou kunnen richten. De Philosophie der Offenbarung geeft het geloof weer het woord. Maar het is geen kinderlijk geloof, het is een geloof na de filosofische zeiltocht om de wereld. Het moge zo zijn dat we weer aankomen waar we vertrokken zijn, maar we zullen toch iets hebben ervaren, we zullen iets achter de rug hebben en iets onder ons en boven ons gekregen hebben.